เสียงที่มาจากโรงงานไม่ใช่มาตรฐานแน่นอน .... แต่ละโรงงานจะมีค่า deviation ของเครื่องรุ่นนั้นๆ
อย่าง yeasu vx8r เป็นเครื่อง narrow band ที่ถูกบีบช่อง เพื่อรองรับ step ช่อง 12.5k ดังนั้น
พูดง่ายๆว่า เสียงต้องเบา เพื่อไม่ให้เสียงข้ามช่อง (แบบพวกใช้ไมค์ echo ดังๆ) เราจะได้ยินล้นไปช่องข้างๆ
แต่ vx8r ก็จะเบาๆ เหมือนผู้ดีคุยกัน ไม่ดังลั่นไปข้างห้อง.... ถ้าผมจำไม่ผิดค่า deviation ตัวนี้เคยมีเพื่อนๆ
วัดไว้ดังสุดได้แค่ ได้ 2.8kHz ไม่ถึง 3.5k ที่เราใช้ยิงแทรกเกอร์กันครับ
อีกนิดอีกหน่อย..อ.ใหญ่ตอบให้หายข้องใจหน่อย เจ้าวิทยุที่มี gps และออกแบบมาใช้ใน aprs เหมือนตัวที่ท่าน hs3tjb ใช้...นี่มันไม่ 3.5k เหรอ...งง ครับ (ค่าโรงงานใน วิทยุที่มี gps และออกแบบมาใช้ใน aprs ถ้าค่าโรงงานของใครของมัน..สงสัยต้องจูนกันมัน..ล่ะครับ)
พอมานั่งอ่านไปอ่านมา...ชักแตกไอเดียเพิ่ม
จริงๆเครื่องที่ทำมาสำหรับกิจการ APRS คิดกันง่ายๆ น่าจะเป็นมาตรฐานอย่างท่าน pqj ว่าจริงๆแหละครับ
แต่เรื่องของ packet ไม่มีคำว่ามาตรฐานเสียงครับ อย่างเสียง 3.5kHz ที่เราปรับๆ กันนี่ก็ไม่ได้มีใครระบุไว้
เพียงแต่เราคิดกันมาจากปัญหาของการป้องกันการล้นช่อง
ในระบบ FM คงรู้อยู่แล้วว่าความถี่ออกอากาศจะแกว่งไปมาตามความแรงของเสียงที่เข้าไปมอดดูเลทในระบบ
deviation (D)
สมมุติว่าออกอากาศที่ 145MHz แล้วเราไม่มีสัญญาณอะไรพูดเข้าไป มันก็อยู่ที่ 145MHz
เราผิวปากออกมาเป็น sinewave ความถี่ 1KHz แล้วความแรงมันแกว่งขึ้นลงระหว่าง -1 ถึง +1 โวลท์
สมมุติต่อว่าเครื่องวิทยุที่ใช้ ถูกออกแบบมาให้ D มันขึ้นไปสูงสุดที่ +5K เมื่อความแรงเป็น +1โวล์ท
และลงมา -5K เมื่อความแรงของเสียงเป็น -1โวลท์
ความถี่ออกอากาศก็จะแกว่งจาก 145 ขึ้นไป 145.005 แล้วกลับลงมา 144.995 วนไปเรื่อยๆ
โดยการแกว่งจะเป็นคาบเท่ากับความถี่ผิวปาก คือ 1 K
ดูเหมือนว่าความถี่ออกอากาศไม่ลงต่ำกว่า 144995 และไม่สูงกว่า 145005
ความถี่ออกอากาศมันไม่ได้มีอยู่แค่นั้น มันมีต่ำลงไป และเลยขึ้นมาอีก
ถ้าการแกว่งไม่ใช่ 1KHz แต่เป็น 1Hz ความถี่ที่ต่ำลงไป และเลยขึ้นมาจะนิดเดียวเท่านั้น
แต่ยิ่งการแกว่งมากขึ้นเรื่อยๆ ความถี่ออกอากาศก็จะต่ำกว่า 144995 และสูงกว่า 145005
ดังนั้นช่องความถี่ใช้งาน จึงต้องกว้างกว่า 144995-145005 ครับ
แต่จะกว้างแค่ไหน ก็ขึ้นกับสมการ ที่เรียกว่า carson's bandwidth rule
BW = 2(deviation+AF)BW คือ แถบความที่ออกอากาศ
deviation คือค่า deviation ของเครื่อง
AF คือ ความถี่เสียง(พูด หรือ packet)สูงสุดที่ใช้งาน
packet มี AF = 2200 (อัน 1200 มันต่ำกว่า ไม่เอามาคิด)
deviation ของเครื่อง 5K
ดังนั้นต้องการแถบความถี่ RF = 2(5K + 2.2K) = 14.4K
จะเห็นว่าเกินกว่าช่องความถี่ 12.5K
กสทช.ให้เราใช้ step ช่องที่ 12.5k เท่านั้น ถ้าเรา 14.4k แปลว่าเสียงล้นช่องติดกันถ้าคิดย้อนกลับว่าถ้ามีให้แค่ 12.5 K แล้วจะใช้ deviation สูงสุดได้แค่ไหน
d = 12.5K/2 - 2.2K = 4.05K
นี่แปลว่าเต็ม 12.5K แน่นๆ เลย
เราจะไม่อัดเต็มช่องขนาดนี้ ถ้าคิดแค่ให้บีบให้อยู่ในช่วงแค่ 10K
d = 10/2 - 2.2 = 2.8K
คิดเล่นๆ ว่าถ้าให้ packet ไม่ล้นช่วง 10k deviation เราจะอยู่ที่ 2.8k เท่านั้นสมการข้างต้น เป็นแค่ค่าประมาณนะครับ แต่ใกล้เคียงความจริง
สรุปคือ BW จะขึ้นกับสองตัวแปร คือค่า D ซึ่งอยู่ที่เครื่องส่ง ว่าออกแบบมาให้เกิด D แค่ไหน
และค่าความถี่เสียงที่เอาเข้าไปมอดในเครื่องส่ง
เสียงผู้ชายพูดเสียงต่ำๆ ดังๆ อาจจะใช้ช่วงกว้างความถี่ เท่ากับเสียงผู้หญิงเสียงสูง พูดไม่ต้องดัง ก็เป็นไปได้ครับ
ระบบต่างๆ ที่ใช้ความถี่ ปรกติแล้วจะไม่ใช้เต็มช่องความถี่ครับ จะเว้นตรงขอบๆ ไว้เสมอ เพื่อลดการรบกวนครับ
ดังนั้น ถ้าช่องมีให้ 12.5 เราจะใช้น้อยกว่านั้น อาจจะ 12.0 11.0 ก็แล้วแต่
ตัวเลข 10 ผมแค่ยกเป็นตัวอย่าง เพราะมันขึ้นกับการออกแบบวงจรในวิทยุ ว่าจะให้มันกินช่วงกว้างมากน้อยแค่ไหน
แต่ที่แน่ๆ คือไม่ถึง 12.5 แน่นอน
ลองใช้เลข 11.5 ดูก็ได้
d = 11.5/2 - 2.2 = 3.05
ทีนี้ค่า 3.5k ที่เราใช้กันใน APRS thailand มาจากไหน ผมเห็นประเด็นนี้มาจากของ e20gmy พิษณุโลก
ที่ได้เปิดกระทู้ชวนเพื่อนๆ ทั่วประเทศมาปรับมาตรฐานเดียวกัน เพื่อให้แทรกและไอเกต เข้ากันได้ทั่วประเทศ
โดยที่มา e20gmy ท่านคงจะคิดมาจากสูตรนี้
bw = 2(3.5+2.2) = 11.4
ถ้า deviation 3.5k เราจะได้ band กินไปแค่ 11.4k เหลือไม่เกิน 12.5k ไปทับช่องข้างๆแน่นอนทีนี้ถ้าถามว่า เครื่อง yeasu vx8r มี deviation เท่าไหร่กันแน่ มีสองทางที่จะรู้ได้ครับคือ
1. เอาเครื่อง vx8r ไปเข้าเครื่อง spectrum หรือ deviation meter วัด
2. หา service manual ของ vx8r ซึ่งผมลองค้นแล้วมีแต่ต้องเสียเงินซื้อไม่มีให้โหลดฟรี
แต่แน่ๆ โรงงานไม่ได้มีค่ามาตรฐานสำหรับงาน APRS แน่ๆ ครับ เพราะเครื่องส่ง จะคำนึงเรื่องกำลังส่ง กับการควบคุมการล้นช่อง
ไม่ให้รบกวน แค่นั้นครับ และโรงงานใดๆ ก็จะมีค่าของตัวเองทั้งนั้น ลองสังเกต deviation ของเครื่องแต่ละตัวจะมีไม่เท่ากัน
แทรกเกอร์ของเราถึงต้องมีค่า VR มาเพื่อให้เราปรับให้เหมาะกับเครื่องแต่ละตัว ไม่มีคำว่า "มาตรฐาน"
มีแค่ "ปรับให้ตรงกันในกลุ่มคนเล่นด้วยกัน"
เพื่อนๆ มีความเห็นตรงไหนลองช่วยๆ กันดูครับ แตกประเด็นมาแล้วให้ได้ความรู้กันดีเลยครับ
