รอชม“จันทรุปราคา”คืนวันที่15-16 มิ.ย.นี้

[E20ZSY]

จันทรุปราคาเต็มดวง ครั้งแรกในรอบ 4 ปี

15-16 มิ.ย.นี้ ไม่ว่าสถานการณ์บ้านเมืองจะเป็นอย่างไร แต่นี่ก็คือ “ปรากฏการณ์ธรรมชาติ”  ครั้งสำคัญสำหรับคนไทยที่มีโอกาสจะได้ชม “ปรากฏการณ์จันทรุปราคาเต็มดวงครั้งแรกในรอบ 4 ปี”
และเป็นปรากฏการณ์จันทรุปราคาที่ดวงจันทร์จะถูกเงาโลกบังแบบเต็มดวงนานถึง 100 นาทีเต็ม ๆ
ดร.ศรัณย์ โปษยะจินดา รองผู้อำนวยการ สถาบันวิจัยดาราศาสตร์แห่งชาติ (องค์การมหาชน) หรือสดร. บอกว่า ในคืนวันที่ 15 มิ.ย.ถึงเช้ามืดของวันที่ 16 มิ.ย. 2554 จะเกิดปรากฏการณ์ดาราศาสตร์ครั้งสำคัญ คือ ปรากฏการณ์จันทรุปราคาเต็มดวง เป็นครั้งแรกในรอบ 4  ปี หลังจากเกิดขึ้นครั้งสุดท้าย เมื่อวันที่ 3 มี.ค.2550 โดยปรากฏการณ์จันทรุปราคา  เป็นปรากฏการณ์ที่เกิดจากการที่ดวงอาทิตย์ โลกและดวงจันทร์มาเรียงอยู่ในระนาบเดียวกันพอดี  และจะเกิดขึ้นในช่วงดวงจันทร์เต็มดวง  ซึ่งเกิดขึ้นไม่บ่อยนัก  ปกติจะเกิดประมาณปีละ 1-2 ครั้ง และไม่ได้เห็นในทุกพื้นที่ สามารถเกิดได้สูงสุดในรอบปีได้ประมาณ 4  ครั้ง แต่ที่สำคัญสำหรับปรากฏการณ์ที่จะเกิดขึ้นในวันที่ 16 มิ.ย.นี้ นอกจากจะเป็นแบบเต็มดวงครั้งแรกในรอบ 4 ปี แล้วยังเป็นปรากฏการณ์จันทรุปราคาที่ยาวนานมากครั้งหนึ่งทีเดียว  โดยดวงจันทร์เริ่มเข้าสู่เงามืดของโลกตั้งแต่เวลา  01.22 น. ของเช้ามืดวันที่ 16 มิ.ย.54 และเข้าสู่ช่วงคราสเต็มดวงตั้งแต่เวลา 02.22 น.จนถึง 04.03 น. รวมเป็นเวลาถึง 100 นาทีเต็ม ๆ  หรือ 1 ชั่วโมง 40 นาที 52 วินาทีที่ดวงจันทร์อยู่ในเงามืดของโลก ทั้งนี้หากจะนับปรากฏการณ์ตั้งแต่เริ่มต้นจะพบว่าการเกิดจันทรุปราคาครั้งนี้กินเวลานานถึง 3 ชั่วโมง 39 นาที ซึ่งถือว่ายาวนานมากอีกด้วย ปรากฏการณ์จันทรุปราคาครั้งนี้ เป็นชุดซารอสที่ 130 เกิดขึ้นขณะที่ดวงจันทร์กำลังเคลื่อนที่ผ่านทางใต้ของกลุ่มดาวคนแบกงู และอยู่ใกล้กับกลุ่มดาวคนยิงธนู  สำหรับผู้ที่เฝ้ารอชมจะเห็นเป็นดวงจันทร์สีแดงอิฐอยู่บริเวณทิศตะวันตกเฉียงใต้ สูงจากเส้นขอบฟ้าประมาณ 30 องศา ชมได้ด้วยตาเปล่าทั่วทุกพื้นที่ของประเทศไทย   หากท้องฟ้าโปร่ง ไม่มีเมฆและไม่มีแสงไฟรบกวน แถมจะมีโอกาสเห็นทางช้างเผือกในคืนวันเพ็ญขณะที่ดวงจันทร์ถูกเงาโลกบดบังทั้งดวงอีกด้วย
หลายคนอาจจะสงสัยว่าทำไมปรากฏ การณ์จันทรุปราคาหรือจันทรคราสหรือบางคนอาจจะเรียกว่า ราหูอมจันทร์ ดวงจันทร์ถึงเป็นสีแดงคล้ำหรือสีแดงอิฐไม่เป็นสีดำหรือเงามืด  ดร.ศรัณย์ อธิบายว่า การที่เราสังเกตเห็นปรากฏการณ์จันทรุปราคาเต็มดวงเป็นสีแดง เนื่องมาจากแสงจากดวงอาทิตย์ก่อนที่จะไปถึงดวงจันทร์จะต้องผ่านเข้าไปในชั้นบรรยากาศที่ห่อหุ้มโลก จึงทำให้แสงสีขาวจากดวงอาทิตย์เกิดการหักเหภายในชั้นบรรยากาศ เนื่องจากอนุภาคในชั้นบรรยากาศของโลก แสงสีน้ำเงินจะถูกหักเหออกได้ไปไกลกว่าแสงสีแดง ดังนั้นจึงมีแต่แสงสีแดงหรือสีส้มที่ไปตกกระทบบนผิวของดวงจันทร์ขณะเกิดปรากฏการณ์จันทรุปราคาเต็มดวงและถือว่าเป็นโอกาสดีอย่างมากสำหรับผู้สนใจปรากฏการณ์บนท้องฟ้า เพราะในขณะที่เกิดปรากฏการณ์จันทรุปราคาเต็มดวงแล้ว ยังมีปรากฏการณ์ซ้อนปรากฏการณ์เกิดขึ้นอีกด้วย โดยเป็นปรากฏการณ์ดวงจันทร์บังดาวฤกษ์ที่ชื่อว่า 51 Ophiuchi (โอฟีอุชชี) ซึ่งเป็นดาวฤกษ์สีขาวที่อยู่นอกระบบสุริยะ และมีขนาดใหญ่กว่าดวงอาทิตย์มาก แต่อยู่ไกลจากโลกมากถึง 446.35 ปีแสง ทั้งนี้ เราจะมองเห็นดาวฤกษ์ 51 โอฟีอุชชี เริ่มหายเข้าไปหลังดวงจันทร์สีแดงอิฐในเวลาประมาณ 02.08 น. (เวลา ณ จังหวัดเชียงใหม่) และจะโผล่พ้นดวงจันทร์ออกมาในเวลาประมาณ 02.12 น.
สำหรับผู้ที่พลาดชมสำหรับจันทรุปราคาในวันที่ 16 มิ.ย.นี้ สามารถรอชมได้อีกครั้งในวันที่ 10 ธ.ค.2554 ซึ่งเป็นปรากฏการณ์ดาราศาสตร์ส่งท้ายปี โดยเป็นปรากฏการณ์จันทรุปราคาเต็มดวงที่เกิดระยะเวลาทั้งหมดประมาณ 3 ชั่วโมง 32 นาที และดวงจันทร์อยู่ในเงามืดของโลกประมาณ 51 นาที หรือหากไม่สะดวกดูของจริง สดร. ร่วมกับเครือข่ายทางดาราศาสตร์ในจังหวัดฉะเชิงเทรา และ สงขลา ตั้งจุดสังเกตปรากฏการณ์ดังกล่าว
ที่ จ.เชียงใหม่ จ.ฉะเชิงเทราและจ.สงขลา และ จะถ่ายทอดสดภาพปรากฏการณ์ จากทั้งสามแห่ง ผ่านเว็บไซต์ของสถาบัน ที่  www.narit.or.th
“จันทรุปราคา” ถือเป็นปรากฏการณ์ที่มนุษย์ให้ความสำคัญมาช้านาน ซึ่งคนไทยในอดีตก็มีความเชื่อมากมาย ทั้งตีเกราะเคาะไม้  ไล่พระราหู แต่ที่จริงปรากฏการณ์ทั้งหมดสามารถอธิบายได้ด้วยหลักการทางวิทยาศาสตร์
“วรวิทย์ ตันวุฒิบัณฑิต” ครูภูมิปัญญาและปราชญ์ชาวบ้านด้านดาราศาสตร์ ฝากไว้ ด้วยความเป็นห่วงอย่างยิ่งว่า  การระดมความรู้สู่ประชาชนถือเป็นสิ่งที่สำคัญ
เพราะเรื่องนี้ “คนโบราณแค่ตีเกราะเคาะไม้ แต่คนสมัยใหม่กลับมาบูชา”.